خبرگزاری «حوزه»، شانزدهم اسفند ماه بود که خبری مهم بر روی خروجی رسانه ها قرار گرفت؛ «با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی؛ حجت الاسلام و المسلمین رئیسی به ریاست قوه قضائیه منصوب شد».

انتشار این خبر در رسانه های داخلی و بین المللی و حتی شبکه های اجتماعی بازتاب بسیار گسترده ای داشت و به سرعت فضای رسانه ای را در نوردید و هر رسانه ای تلاش کرد تا از زاویه ای به انتصاب رئیس جدید دستگاه قضایی بپردازد و به تعبیری از قافله اطلاع رسانی عقب نماند.

در این بین «پرتال جامع اطلاع رسانی قوه قضاییه» به عنوان سایت رسمی سازمانی دستگاه قضایی، ظاهراً در کمای خبری فرو رفته و از قافله اطلاع رسانی عقب مانده و به جای سکانداری این عرصه و ارائه بهنگام و دقیق اطلاعات و اخبار به مخاطبان، تنها به انتشار حکم رهبر معظم انقلاب در انتصاب حجت الاسلام والمسلمین رئیسی و انتشار یک تصویر از حضور رئیس جدید دستگاه قضایی در حرم مطهر امام خمینی(ره) در قالب گزارش تصویری اکتفا کرده که البته آن هم در صفحه گزارش تصویری قابل دریافت و دسترسی نیست و فقط در پایین صفحه اصلی سایت نمایش داده می شود.

البته ضعف کار رسانه ای و اطلاع رسانی در قوه قضاییه اتفاق جدیدی نیست و مسبوق به سابقه است، تا جایی که مقام معظم رهبری آن را گوشزده کرده و مسئولان عالی قضایی را به توجه و اهتمام ویژه به این بخش توصیه اکید فرمودند.

 حضرت آقا در دیدار ششم تیرماه 97 با رئیس و مسئولان قوه قضاییه، به موضوع مهم توجه به افکارعمومی و لزوم جلب اعتماد مردم و ضعف قوه قضائیه در این بخش اشاره و بر ضرورت توجه ویژه به بحث تبلیغات و اطلاع رسانی تاکید کردند و فرمودند: «امروز قوه قضاییه از جانب دشمنان خارجی و غافلین داخلی، آماج شدیدترین فشارهای تبلیغی و رسانه ای است به‌گونه‌ای که در این تبلیغات، یک قاتل بی رحم که چند جوان حافظ امنیت را به قتل رسانده و در یک فرآیند قانونی و منصفانه چند ماهه به جرم وی رسیدگی و محکوم شده است، مظلوم جلوه داده می شود و قوه قضاییه‌ی دلسوز و پیگیر حقوق مظلومین، ظالم و متجاوز معرفی می‌شود. کار تبلیغی مؤثر در دستگاه قضایی و مقابله با چنین عملیات رسانه ای سنگین، نیازمند یک تیم قوی رسانه ای و هنرمند است.

تبلیغات و کار رسانه ای باید به‌گونه‌ای باشد که به دل مخاطب بنشیند و نه آنکه فقط به گوش وی رسانده شود. باید با شیوه های حرفه ای و هنری، و به صورت مستمر، طراحی های مختلف انجام گیرد و حقایق و واقعیات باورپذیر و محسوس به افکار عمومی ارائه شود.

امروز در دنیا با پروپاگاندا و شیوه های پیچیده تبلیغاتی، سیاه را سفید و باطلِ مطلق را حق جلوه می دهند، اما متأسفانه بسیاری از دستگاه های ما کارهای رسانه ای دقیق و هنرمندانه و موضوع جلب اعتماد عمومی را دست‌کم گرفته اند».

پس از توصیه اکید مقام معظم رهبری، مسئولان عالی قضایی دست به کار شدند و در جلسات مختلف بحث اطلاع رسانی، تبلیغات و ارتباطات رسانه ای را در دستور کار قرار دادند و با بررسی های کارشناسی مختلف، نهایتاً هفتم آبان ماه ۱۳۹۷ «دستورالعمل اطلاع رسانی و ارتباطات رسانه‏‌ای قوه قضاییه» در ۲۲ ماده و ۱۹ تبصره، به تصویب و تایید آیت الله آملی لاریجانی، رئیس وقت قوه قضاییه رسید و از همان تاریخ تصویب لازم الاجـــرا اعلام شد و کلیه آیین‏ نامه ‏های قبلی مرتبط با این موضوع لغو و برای اجرا نیز ابلاغ گردید.

براساس فصل دوم این دستورالعمل، ارکان نظام اطلاع‌رسانی قوه‌قضائیه به شرح زیر است:

الف- شورای عالی اطلاع رسانی.

ب- کمیته دائمی شورای عالی اطلاع رسانی.

پ. ـ. سخنگوی قوه قضاییه.

ت- دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی.

ث- مرکز رسانه.

ماده 4 «دستورالعمل اطلاع رسانی و ارتباطات رسانه‏‌ای قوه قضاییه» نیز به تشکیل شورای عالی اطلاع‌رسانی قوه‌قضائیه پرداخته که مرکب از اعضای زیر می باشد:

۱ ـ. رییس قوه قضائیه (رییس شورای عالی)

۲ ـ. معاون اول قوه قضائیه (نایب رییس)

۳ ـ دادستان کل کشور؛

۴ ـ سخنگوی قوه قضائیه؛

۵ ـ رییس حوزه ریاست؛

۶ ـ معاون راهبردی؛

۷ ـ معاون فرهنگی؛

۸ ـ معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم؛

۹ ـ معاون منابع انسانی؛

۱۰ ـ دبیر ستاد حقوق بشر؛

۱۱ ـ رییس سازمان بازرسی کل کشور؛

۱۲ ـ رییس مرکز حفاظت و اطلاعات؛

۱۳ ـ رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات؛

۱۴ ـ رییس مرکز رسانه (دبیر شورا)؛

۱۵ ـ دادستان عمومی و انقلاب تهران.

همچنین براساس ماده 7 «دستورالعمل اطلاع رسانی و ارتباطات رسانه‏‌ای قوه قضاییه»،  کمیته دائمی شورای عالی اطلاع رسانی نیز تشکیل و اعضای آن عبارتند از:

۱ ـ. معاون اول قوه قضائیه؛

۲ ـ. سخنگوی قوه قضائیه؛

۳ ـ. رییس حوزه ریاست؛

۴ ـ. معاون فرهنگی؛

۵ ـ. رییس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور؛

۶ - رییس مرکز حفاظت و اطلاعات؛

۷ - رییس مرکز رسانه (دبیر کمیته)؛

۸ - مدیر کل روابط عمومی و تشریفات.

پس از تصویب و ابلاغ «دستورالعمل 22 ماده ای اطلاع رسانی و ارتباطات رسانه‏‌ای قوه قضاییه»، امید و انتظار می رفت که تحول اساسی در فرایند اطلاع رسانی و ارتباطات رسانه ای قوه قضاییه ایجاد شود، اما حداقل در فضای رسانه ای کشور، تحول محسوس و مشهودی اتفاق نیفتاد و ظاهراً این دستورالعمل و سازوکار هم افاقه نکرد و کار بر همان مدار سابق می چرخد .

در روزهای اخیر که «تحول دستگاه عدالت در گام دوم انقلاب» آغاز و رئیس جدید قوه قضاییه با ماموریت های ابلاغی مهم، از سوی سکاندار انقلاب و نظام منصوب شده و بخش اطلاع رسانی و رسانه ای دستگاه قضایی هم باید پرکارتر از همیشه، ظهور و بروز داشته باشد و به عنوان منبع اصلی اخبار این رویداد مهم، رسانه های ارتباط جمعی را تغذیه کند و افکار عمومی را اقناع؛ متاسفانه همچون گذشته  کار خاصی انجام نداده و بلکه ضعیف تر از قبل هم ظاهر شده است، به طوری که «پرتال جامع قوه قضاییه» فقط به درج خبر انتصاب حجت الاسلام والمسلمین رئیسی و تصویر حضور او در حرم مطهر بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) پرداخته و حتی زندگی نامه او را هم منتشر نکرده است. بگذریم از ضرورت ورود به عرصه تولیدات رسانه ای با محوریت حکم مقام معظم رهبری و انتشار سیل پیام های تبریک سران قوا و مسئولان عالی کشوری و لشکری که هیچ نشانی از آنها در سایت دستگاه قضایی نیست.

به نظر می رسد برای تحقق ماموریت های هشت گانه ابلاغی مقام معظم رهبری در حکم انتصاب رئیس جدید قوه قضاییه به عنوان مطالبات معظم له و همچنین اعتماد سازی افکار عمومی و بسترسازی توسعه قضایی و از همه مهمتر فرهنگ سازی و پیشگیری از جرائم، راهی جز بهره برداری قوی و کاربردی از ابزارهای به روز رسانه ای پیش روی مسئولان عالی قضایی نیست، چرا که جنگ امروز، جنگ رسانه ای است و باید حساب شده و با برنامه ریزی دقیق و هدفمند وارد میدان نبرد شد.

 بدون شک روند کنونی اطلاع رسانی دستگاه قضایی، جز خسران رسانه ای، ثمر دیگری در بر نداشته و ندارد و تاکنون نیز از این ناحیه هجمه های ناجوانمردانه و آسیب های زیادی متوجه دستگاه عدلیه نظام اسلامی شده است.

 پیشنهاد می شود، حجت الاسلام والمسلمین رئیسی که خود از استخوان خردکرده های قوه قضاییه و آشنای به فضای رسانه ای و اهمیت راهبردی آن هستند و با رویکر تحولی پای به این عرصه گذاشته اند و سند تحول قضایی را هم به محضر حضرت آقا تقدیم کرده اند، در گام اول، به عنوان یکی از مهمترین مطالبات رهبر معظم انقلاب و ماموریت ها و اولویت های اصلی، درد کم توجهی به کار اطلاع رسانی و رسانه ای در عدلیه جمهوری اسلامی را درمان کنند و به تعبیر زیبای ولی امر مسلمین «کارهای رسانه ای دقیق و هنرمندانه و موضوع جلب اعتماد عمومی را دست‌کم نگیرند».

علی علیزاده - کارشناس رسانه